Erik Jan Harmens

Erik Jan Harmens (1970) publiceerde zes dichtbundels. In februari 2023 verscheen De man die blauw werd: intense, kraakheldere poëzie over niet in groepen kunnen verkeren, maar er ook niet door willen worden uitgestoten. Over de diagnose autismespectrumstoornis krijgen op je vijftigste, en hoe dan verder.

In december 2022 verscheen Puur, de biografie van Hef. Harmens voerde vijfentwintig gesprekken met de rapper, op de bank in Rotterdam en op Curaçao. Resultaat is een eerlijke, rauwe beschrijving van een bijzonder leven vol hoogte- en dieptepunten. De biografie stond zes weken in de Bestseller60 en bereikte de 5e plaats.

Harmens publiceerde twee bundels met lyrische duetten, een met Rick de Leeuw en een met Ilja Leonard Pfeijffer. Hij was in 2002 de eerste poetry slam-kampioen van Nederland.

Harmens schreef behalve zes dichtbundels ook zes romans. Eind 2021 kwam Rigolettohof uit, over hoe een man opgroeit in de jaren zeventig en tachtig in de nabijheid van een winkelcentrum (de Ridderhof) in Alphen aan den Rijn, dat later, op 9 april 2011, in een plaats delict zou veranderen. Hij was te gast bij Brommer op zee (NPO 2) en bij Annemieke’s A-Lunch (radio 2). Hallo muur (2015) geldt als een moderne klassieker: het werd Boek van de Maand bij De Wereld Draait Door en werd talloze malen herdrukt.

Harmens maakte twee podcasts over hoe het is om te leven zonder roes: Onverdoofd en Nuchter. In NRC Handelsblad publiceert hij een serie essays over zijn autismediagnose: deel 1 verscheen op 18 maart en deel 2 op 8 april. Deel 3 volgde op 13 mei, deel 4 op 10 juni, deel 5 op 14 september, deel 6 op 5 oktober, deel 7 op 11 november en deel 8 op 14 december. Op 8 februari verscheen deel 9, over slapeloosheid en autisme. Op 2 augustus verscheen in NRC zijn essay over naar de wc gaan. En dan bedoelt Erik Jan écht naar de wc gaan.

Het nieuwe boek van Erik Jan Harmens, Het grote autismeboek, is op 10 oktober bij uitgeverij Thomas Rap verschenen. Op 5 oktober verscheen in Mezza/Algemeen Dagblad een vooruitblik van Erik Jan op de publicatie van Het grote autismeboek, lees het hier. Vrijdag 11 oktober was Erik Jan te gast bij Pieter van der Wielen in ‘Het Uur’, de podcast van NRC, luister hier. Ook vond op 11 oktober bij Pakhuis de Zwijger ‘De Grote Prikkelarme Autismeshow’ plaats. Een feestelijke avond voor mensen die eigenlijk niet van feestjes houden, ter ere van Het grote autismeboek. De avond is terug te kijken via de livecast. Andrea Bosman van Trouw schreef een reportage over ‘De Grote Prikkelarme Autismeshow’, dat lees je hier.

‘Na een leven lang de schijn ophouden, weet Erik Jan Harmens sinds vijf jaar dat hij autisme heeft. De diagnose biedt duidelijkheid, maar werpt ook een reeks nieuwe kwesties op. Hoewel Harmens nu eindelijk zichzelf mag zijn, stelt hij de man in de badkamerspiegel nog dagelijks dezelfde vraag: ‘Wie bén jij?’ Het grote autismeboek is een handreiking naar mensen die zichzelf kleinmaken. Een rauw, wrang-komisch en liefdevol verslag van een niet-aflatende zoektocht naar identiteit, loyaliteit en veiligheid. In korte vignetten, essays, gedichten en interviews doet Harmens van binnenuit verslag van een brein dat steeds in de knoop raakt en nóóit ophoudt met denken.

Verder in voorbereiding: de biografie van dichter Menno Wigman en een album met Nederlandstalige liedjes.

‘In ‘Het grote autismeboek’ geeft Harmens een inkijk in een hoofd dat nooit stopt met malen. (..) Vooral de scènes uit de dagelijkse realiteit maken invoelbaar wat leven met een autismespectrumstoornis betekent. Hoe zwaar dat soms ook valt, Harmens schrijft er met de nodige humor en zelfspot over. (..) Een boek zonder maskers, zonder taboes en zonder filters.’ Carl De Strycker, De Standaard

‘Over hoe moeilijk hij het vindt om bij zijn gevoel te komen. Over zijn sterke neiging tot dissociatie. Over de explosieve woedeaanvallen in zijn hoofd. Over zijn enorme hekel aan feestjes. Over hoe moe hij is na een afspraak. Over hoe ongemakkelijk hij zich voelt als iemand hem aanraakt. (..) Zo nu en dan laat hij je echt vóélen hoe het eraan toegaat in zijn overvolle, overprikkelde hoofd, dat altijd aan staat.’ Maarten Steenmeijer, De Volkskrant

Op 11 oktober 2024 organiseerde Erik Jan Harmens i.s.m. Pakhuis de Zwijger, Thomas Rap en OvG Management de tweede autismeshow: De Grote Prikkelarme Autismeshow, een feestje voor mensen die eigenlijk niet van feestjes houden.

Op 19 december 2023 organiseerde Erik Jan Harmens i.s.m. Pakhuis de Zwijger en OvG Management de eerste editie van ‘De Grote Autisme Talkshow. Deze 'livecast' is tevens één van de best bekeken programma's van Pakhuis de Zwijger.

‘Rigolettohof is, zoveel jaar later, een benauwend boek geworden, lang niet altijd aangenaam om te lezen, maar wel altijd begoochelend en indringend als Harmens’ herinneringen zelf, een röntgenfoto van een rusteloos, overbelast, getraumatiseerd brein.’ Rob Schouten, Trouw

‘Het boek is in feite een poging om de vergankelijkheid onder ogen te leren zien. Dat is sterk. Het verleent dit autobiografische relaas al vanaf het begin een duidelijke urgentie: hier staat iets op het spel voor de schrijver… krachtige passages, omdat Harmens zich ondanks de materie niet laat meeslepen door sentimentaliteit of wrok. Zijn proza blijft nuchter, kalm. Daarom ga je als lezer gemakkelijk mee in zijn graafproces. Het is alsof een goede vriend je zijn diepste geheim toevertrouwt.’ Casper Luckerhof, de Volkskrant ****

Foto: Els Zweerink